کشت خاکی زعفران بهتر است یا کشت گلخانه ای؟

شرایط لازم برای کشت زعفران

زعفران نیز مانند سایر گیاهان برای این که در منطقه‌ای رشد کند و محصول بدهد، باید با شرایط محیطی آن منطقه سازگار باشد. شرایطی که در صورت وجود آن‌ها، می‌توان گفت که قابلیت کشت زعفران وجود دارد به شرح زیر است:

دمای مناسب برای کاشت زعفران

زعفران گیاهی سازگار است و در بازه دمایی گسترده‌ای قابلیت رشد و پرورش دارد. زعفران از دمای 25 تا 30 درجه زیر صفر و  تا 50 درجه سانتی گراد بالای صفر را می‌تواند به راحتی تحمل کند و مشکلی در روند رشد آن به وجود نمی‌آید.

اما در دماهای کمتر و یا بیشتر از این بازه امکان کشت وجود ندارد. در ایران در سردترین مناطق نیز دما به پایین از 30 درجه زیر صفر نمی‌رسد بنابراین تمام شهرهای سردسیر ایران برای کشت زعفران مناسب هستند. اما بخش‌هایی از جنوب کشور مانند شهرهای بندرعباس و بوشهر به علت دمای بالایی که دارند برای کشت زعفران مناسب نیستند.

میزان بارندگی مناسب برای کشت زعفران

بارش برف و باران اگر چه که بسیار با ارزش هستند اما اگر در فصل تابستان رخ دهند می‌توانند به پیازهای زعفران خسارت وارد کنند. بنابراین زعفران را نمی توان در شهرهایی که بارندگی‌های تابستانه دارند، کشت کرد. در صورتی که بارندگی‌های پاییزه، زمستانه و حتی بهاره نه تنها آسیبی به گیاه نمی‌زنند بلکه بسیار سودمند نیز هستند.

رطوبت

سومین شرط اساسی برای این که مشخص شود یک منطقه برای کشت زعفران مناسبت هست یا خیر، میزان رطوبت آن منطقه می‌باشد. شهرهایی که رطوبت بالایی دارند و یا شرجی هستند برای کشت زعفران مناسب نمی‌باشند. رطوبت بالا در فصل تابستان برای پیازهای زعفران آسیب‌زا می‌باشد و احتمال آلودگی به بیماری‌ها و آفت‌ها را افزایش می‌دهد.

تا به اینجا متوجه شدیم که شهرهایی که دمای بالایی دارند یا در تابستان بارندگی زیادی در آن‌ها رخ می دهد و یا دارای رطوبت بالایی هستند، برای کشت زعفران به صورت خاکی مناسب نیستند.

سوالی که به وجود می‌آید این است که پس افراد علاقمند در این شهرها چگونه باید به کشت زعفران مشغول شوند؟ در جواب این سوال باید گفت که این افراد می‌توانند به کشت گلخانه ای زعفران بپردازند.

نکته‌ای که از گفته‌های بالا به دست می‌آید، این است که همیشه کشت خاکی زعفران بر کشت گلخانه ای زعفران اولویت دارد. و فقط زمانی باید به کشت گلخانه ای روی آورد که شرایط برای کشت خاکی وجود نداشته باشد.

تا به اینجا متوجه شدیم که باید به صورت پیش فرض به کشت خاکی زعفران اندیشید مگر این که شرایط آن مهیا نباشد. اما علت آن چیست؟ علت آن مزایای بسیار بیشتر کشت خاکی نسبت به گلخانه ای زعفران است.

مزایای کشت خاکی زعفران نسبت به کشت گلخانه ای

کشت گلخانه ای زعفران نسبت به کشت خاکی بسیار پرهزینه‌تر و پرزحمت‌تر است. به بیان دیگر، کشت گلخانه‌ای تمام هزینه‌‌ها و امکانات کشت خاکی زعفران را نیاز دارد به علاوه که برای آن هزینه‌های بسیار بیشتری برای احداث گلخانه و تجهیزات مورد نیاز لازم است.

برای کشت خاکی زعفران، بعد از خرید پیاز زعفران به تجهیزات آبیاری و کود دهی و نیروی کارگری نیاز دارند.

در صورتی که برای کشت گلخانه ای زعفران علاوه بر زمین، تجهیزات آبیاری، پیاز زعفران و نیروی کارگری به گلخانه، قفسه، رطوبت ساز، نور ،سیستم سرمایشی و گرمایشی نیاز است. البته که هزینه‌ی پیاز زعفران گلخانه ای نیز به طور محسوسی از هزینه پیازهای زعفران کشت خاکی بیشتر است. همچنین نیروی کارگری بیشتری لازم است.

دومین مزیت کشت خاکی نسبت به کشت گلخانه‌ای زمان رسیدگی و دردسر کمتر آن است. در کشت خاکی یکبار فرایند کشت انجام می‌شود و تا 7 فصل نیازی به جابه جایی پیازها و یا کشت مجدد نیست. اما در کشت گلخانه ای سالانه باید 3 بار پیازها جابه جا شوند.

یک بار باید پیازها به گلخانه منتقل شود، سپس بعد از برداشت پیازها باید به زمین انتقال داده شوند. و مجددا در خرداد ماه از خاک خارج گردند و مدتی انبارداری شوند. پس از آن دوباره به گلخانه وارد شوند. این چرخه هر ساله باید تکرار شود که روندی زمان گیر، هزینه بر و دردسر ساز است.

یکی از بهترین ویژگی‌های کشت زعفران این است که نصف سال یعنی 6 ماه بهار و تابستان وقت کشاورز کاملا آزاد است. در کل در طول سال مزرعه زعفران نیازی به رسیدگی مداوم و سرکشی‌های منظم ندارد. اما کشت گلخانه‌ای دقیقا برعکس کشت خاکی است چرا که کشاورز باید مرتبا به گلخانه سرکشی و رسیدگی کند.

تنها مزیت کشت گلخانه ای نسبت به کشت خاکی این است که امکان کشت زعفران را در شهرهایی که قابلیت پرورش زعفران را ندارند، فراهم می‌کند. کشت گلخانه‌ای نیز سودمند و درآمد زا است اما در مقایسه با کشت خاکی، سوددهی کمتری دارد چرا که هزینه‌های اولیه آن بیشتر است.

همانطور که قبلا ذکر کردیم کشت گلخانه ای زعفران تنها زمانی انجام می‌گیرد که امکان کشت خاکی وجود نداشته باشد. در واقع کشت گلخانه‌ای شرایطی را فراهم می‌کند که 3 ماه تابستان که به علت بارندگی یا گرمای هوا و یا رطوبت، پیازها نباید در محیط آزاد قرار داشته باشند، در محیطی مناسب و در شرایط ایده آل قرار بگیرند. این در حالی است که در کشت گلخانه ای همانند کشت خاکی، پیازها در سایر ماه‌های سال در زمین و در محیط آزاد قرار دارند.

کلام آخر

کشت زعفران به تخصص و آگاهی نیاز دارند. بسیاری از افراد علاوه بر داشتن شرایط کشت خاکی، با این امید که کشت گلخانه ای آن‌ها را به محصول بیشتر، با کیفیت‌تر و در نتیجه سود بیشتر می‌رساند. اقدام به احداث گلخانه و شروع کشت گلخانه ای زعفران می‌کنند. غافل از این که این کشت در مقایسه با کشت خاکی بسیار پرهزینه‌تر است.

از این رو است که ما به شما به شدت پیشنهاد می‌کنیم که برای شروع کار یعنی از همان مراحل اولیه مانند خرید پیاز زعفران از افراد با تجربه و متخصص مشورت بگیرید. و یا با مجموعه‌های معتبری مانند ماه کشت که سال‌ها تجربه فعالیت در این زمینه را دارند، در ارتباط باشید.